Okt 27 (Jowhar)-Iran ayaa hoos u dhigtay duqeymaha cirka ah ee ay Israa’iil habeen dhaweyd ku qaaday bartilmaameedkeeda militari, iyadoo sheegtay in khasaaruhu uu aad u yaraa. Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden ayaa ku baaqay in la soo afjaro xiisadaha isa soo taraya, taasoo sii xoojisay walaaca laga qabo isku dhac ballaaran oo ka dhaca Bariga Dhexe.
Diyaarado badan oo Israel ayaa fuliyay saddex mowjadood oo duqaymo ah ka hor waaberigii shalay, kuwaas oo lala beegsaday xarumaha gantaallada lagu soo saaro iyo goobo kale oo u dhow Tehran iyo galbeedka Iran, sida uu sheegay milatariga Israel.
Tani waxay ka hortag u ahayd weerarkii Iran ay ku qaaday Israa’iil 1-dii Oktoobar, kaasoo ay ku lug lahayd ku dhawaad 200 oo gantaalaha ballistic-ga ah. Israa’iil ayaa uga digtay dhigeeda aadka u hubeysan in ay ka fogaato aargoosi ka dib duqeyntii ugu dambeysay.
Iyada oo ka jawaabeysa duulaanka Israel, Iran ayaa cambaareysay weerarka, iyadoo wasaaraddeeda arrimaha dibadda ay sheegtay in waddanku uu “xaq u leeyahay oo ay waajib ku tahay” inuu is difaaco. Si kastaba ha ahaatee, waxa ay sidoo kale xustay in ay “garwaaqsan tahay mas’uuliyadda ka saaran nabadda iyo amniga gobolka,” iyada oo bixinaysa qaab heshiisiineed oo dheeraad ah marka loo eego odhaahyadii hore loo yidhi.
Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden ayaa rajo ka muujiyay in duqeynta Israa’iil ee Iran ay muujineyso in xiisadda ay sii xumaaneyso.
“Diyaaradaha cadawga ayaa laga hortagay inay soo galaan hawada qaranka…Weerarkana waxaa ka dhashay khasaare kooban,” ayaa lagu yiri warsaxaafadeed ay soo saareen ciidamada wadajirka ah ee militariga Iran.
Xiisada u dhaxaysa Iran iyo Israel ayaa aad u sii korodhay tan iyo bishii Oktoobar 7, 2023, weerarka ay Iran taageerto Xamaas ee ka dhanka ah Israa’iil, taas oo kor u qaadaysa cabsida laga qabo isku dhac ballaadhan oo gobolka ah oo ay ku lug yeelan karaan quwadaha caalamiga ah isla markaana khatar gelinaya saadka tamarta caalamiga ah.
Wax badan ka baro iskahorimaadka Bariga Dhexe
Xiisadda sii xoogeysatay ee ka taagan dalka Lubnaan, halkaasoo Israa’iil ay ka waddo olole xooggan oo ka dhan ah Xisbullah oo ah xulafada koowaad ee gobolka Iiraan, ayaa sii kordhisay xiisadda.
Maraykanka oo ku dhiiri galiyay Israa’iil inay ka fogaato beegsiga xarumaha tamarta iyo Nukliyeerka Iran ee xasaasiga ah, ayaa ku biiray dalalka kale ee ku baaqay in la joojiyo iska hor imaadyada ka dhex socda Israa’iil iyo Iran.
Ra’iisul wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu ayaa shaaca ka qaaday in Israa’iil ay bartilmaameedkeeda Iran ku dooratay dano qaran halkii ay raaci lahayd awaamiirta Mareykanka.
Mr. Biden waxa uu xusay in weeraradu ay u muuqdeen kuwo lagu bartilmaameedsaday oo kaliya xarumaha militariga waxa uuna rajo ka muujiyay in tani ay tahay “dhamaadkii” xiisadaha.
Madaxweyne ku xigeenka Mareykanka Kamala Harris, oo ujeedadiisu tahay inuu ku guulaysto Biden doorashada soo socota ee November 5, ayaa xaqiijiyay in “aragtida adag ee Maraykanku ay tahay in la dejiyo.”
‘Fariin ku socota Iran’
Muuqaalo ay baahiyeen warbaahinta Iran ayaa muujinayay nidaamyada difaaca hawada oo si firfircoon u ridaya gantaalaha soo galaya bartamaha Tehran, inkastoo aysan shaacin goobaha la weeraray.
Sida laga soo xigtay militariga Israel, diyaaradaheedu waxa ay bartilmaansadeen goobaha laga sameeyo gantaalada iyo habka gantaalada hawada ilaa hawada ka hor inta aysan si nabad ah ku soo laaban.
“Haddii taliska Iran uu ku khaldamo isagoo bilaabaya wareeg cusub oo xiisad ah, waxaa nagu qasbi doona inaan ka jawaabno,” milatarigu wuxuu tilmaamay.
Xoghayaha Difaaca ee Maraykanka Lloyd Austin, ayaa bayaan uu soo saaray, waxa uu kula taliyay Iran “in aanay si khaldan u fasirin duqeymaha Israel.” Waxa uu carabka ku adkeeyay baahida loo qabo wadooyin diblumaasiyadeed si loo yareeyo xiisadaha gobolka, gaar ahaan kuwa quseeya Gaza iyo Lubnaan, mar uu la hadlayay dhigiisa Israel.
Ka dib weerarkii bishii Oktoobar ee Iran ay ku qaaday Israa’iil, Mr. Biden waxa uu ka digay in Maraykanka oo ah taageeraha ugu weyn ee Israa’iil, isla markaana hubka ka keena, aanu aqbali doonin weerar ka dhan ah xarumaha Nukliyeerka ee Iran, waxaanu soo jeediyay in Israa’iil ay tixgeliso beddelka beddelka ah ee lagu beegsanayo kaydka saliidda ee Iran.
Waddamada Carabta ee u dhexeeya Israa’iil iyo Iiraan ayaa walaac xooggan ka muujiyay isticmaalka hawadooda inay ka dhalan karto aargoosi.
