Oct 13 (Jowhar)-Tánaiste iyo wasiirka arrimaha dibadda, Micheál Martin, ayaa sheegay in fal-dambiyeedka milatari ee Israa’iil ee waqooyiga Gaza ay ka dhigan tahay “dambi dagaal” oo ay ka dhigan tahay “masaarid ballaaran oo dadka laga saarayo dalkooda.”
Sida laga soo xigtay dadka deegaanka, ciidamada Israel ayaa balaariyay howlgallada ay ka wadaan waqooyiga Gaza, iyadoo taangiyo ay ku sii siqayaan cirifka waqooyi ee magaalada Gaza, iyagoo duqeeyay goobo kala duwan oo ka tirsan xaafadda Sheekh Radwaan, qoysas badanna ay ku qasbeen inay ka guuraan guryahoodii.
Dadka deegaanka ayaa sheegay in ciidamada Israa’iil ay si hufan u gooyeen marinka magaalada Gaza ee Beit Hanoun, Jabalia, iyo Beit Lahiya, oo ku yaalla waqooyiga fog ee go’doonka, taas oo u oggolaanaysa kaliya marinka qoysaska doonaya inay u hoggaansamaan amarada daadgureynta.
Iyadoo duulaanka ugu weyn ee Israel ay ka wado waqooyiga Qaza uu marayo maalintii sagaalaad, ayaa xafiiska warbaahinta ee xukuumadda Gaza ee Xamaas ay sheegtay in ku dhawaad 300 oo falastiiniyiin ah lagu dilay duqeymaha Israel.
Warbixintu waxay soo jeedisay in duqeymaha Israa’iil ay ku hayso guryaha rayidka ah iyo meelaha ay dadka ka barakiciso ay ujeeddadeedu tahay in si joogto ah looga sifeeyo gobolka dadka deggan, arrintaas oo Israa’iil ay beenisay.
Mr. Martin ayaa muujiyay in “dhacdooyinka naxdinta leh ee ka dhacaya Jabalia iyo waqooyiga Gaza ay tahay inay joojiyaan.” Waxa uu intaasi ku daray “Dad dhan ayaa la isku gadaamay oo la barakiciyey, iyaga oo aan haysan meel ay gabaad ka dhigtaan.
“Tani waa dambi dagaal, beesha caalamkuna waxay u baahan tahay inay adeegsato hab kasta oo suurtagal ah si ay Israa’iil ugu khasbo inay joojiso falalkeeda millatari,” ayuu ku sheegay khudbad uu ka jeediyay goob fagaare ah.
Wasaaradda caafimaadka ee Gaza ayaa sheegtay in tobaneeyo la xaqiijiyey inay ku dhinteen weerarrada ka dhacay waqooyiga, iyadoo qaar kale oo badan laga cabsi qabo inay ku xayiran yihiin burburka ama waddooyinka aysan geli karin kooxaha caafimaadka.
Maamulka Qaza ayaa tilmaamay in duqeymaha Israa’iil ay sababeen ku dhawaad 300 oo dhimasho ah sagaalkii maalmood ee ugu horeysay ee howlgalka milatari ee ka socda gobolka.
Tánaiste wuxuu ku dhawaaqay inuu keeni doono “walaaca halista ah iyo degdegga ah ee soo afjarida burburkan” inta lagu guda jiro shirka Golaha Arrimaha Dibadda ee Luxembourg oo loo qorsheeyay berri.
Dad badan oo reer Jabalia ah ayaa baraha bulshada ku baahiyay, “Kama bixi doono, halkaan ayaan ku dhiman doonnaa intii aan guryahayaga iska deyn lahayn.”
Waqooyiga Gaza, oo hoy u ah in ka badan kala bar dadka 2.3 milyan ee deggan dhulkaas, ayaa la baabi’iyay wejigii hore ee weerarrada Israa’iil ee sannadkii hore, ka dib weerarradii 7-dii Oktoobar ee dagaalyahannada oo sababay dhimashada 1,200 oo qof iyo afduubka 250 la haystayaal.
Ka dib hal sano oo weerarro Israa’iil ah oo sababay dhimashada 42,000 oo falastiiniyiin ah, dad badan oo degganaa ayaa ku soo noqday aagagga woqooyi ee burburay.
Israa’iil ayaa ciidan u dirtay toddobaad ka hor si ay meesha uga saarto dagaalyahannada ay sheegtay in ay dib isu abaabulayeen weeraro kale. Xamaas ayaa beenisay in dadka rayidka ah ay ku jiraan dagaalyahano.
Iyadoo weerarka koowaad uu ku wajahan yahay aagga waqooyiga, ciidamada Israel ayaa sidoo kale duqeymo ka wada qeybo kale oo Gaza ah. Wasaaradda caafimaadka ayaa sheegtay ugu yaraan 11 dhimasho ah subaxnimadii hore ee saaka, oo ay ku jiraan ugu yaraan lix dhimasho ah oo ka dhacay dhismo la deggan yahay oo ku yaal xerada Bureij, oo ku taal koonfurta magaalada Gaza.
Milatariga Israel ayaa ku dhawaaqay in 24-kii saac ee lasoo dhaafay ay ciidamada ka howlgala Gaza ay bartilmaameedsadeen ku dhawaad 40 goobood ayna dileen dagaalyahano badan.
“Ciidamada qeybta 162-aad ayaa si firfircoon uga howlgala deegaanka Jabalia, halkaas oo ay ka sifeeyeen tobanaan Argagixiso oo ay ka heleen walxaha qarxa, hub, bam gacmeedyo iyo qalab kale oo ciidan” ayaa lagu yiri qoraalka.
Wararkii ugu dambeeyay ee Bariga Dhexe: Waa maxay sababta xalka labada dowladood uu u dareemayo sii kordheysa inaan la gaari karin
Garabyada millatariga ee Xamaas, Jihaad Islaami ah, iyo kooxo kale oo yaryar ayaa sheegay in ay weerar ku qaadeen ciidamada Israa’iil ee ku sugan Jabalia iyo gobollada ku xeeran iyaga oo adeegsanaya gantaalada lidka taangiyada iyo madaafiicda.
Saraakiisha Falastiin iyo Qaramada Midoobay ayaa sheegay in aysan jirin aag ammaan ah oo ku yaala Gaza. Waxay qaylo dhaan ka muujiyeen cunto yari, shidaal iyo sahay caafimaad oo ba’an oo ka jirta waqooyiga Gaza, iyagoo ka digaya macaluul iman karta.
Ugu yaraan 15 qof ayaa lagu soo waramayaa in ay ku dhinteen duqeymo ay geysatay wasaaradda caafimaadka ee Lubnaan.
Xiisadda ka taagan waqooyiga Qaza ayaa kusoo beegmaysa iyadoo Israa’iil ay duqaymo laxaad leh oo dhanka cirka ah iyo olole dhulka ah ku bartilmaameedsanayso ururka Xisbullah ee koonfurta Lubnaan, oo xulafo la ah Xamaas iyo Iran.
Dalka Lubnaan, ciidamada Israa’iil waxay beegsadeen aagagga gudaha iyo dibaddaba ee ay ku xooggan yihiin Xisbullah.
Gobollada ay maamulaan Xisbullah, diyaaradaha dagaalka Israa’iil ayaa duqeeyay goob suuq ah oo ku taalla koonfurta magaalada Nabadiyeh iyo masaajid qarni jirsaday oo ku yaalla tuulo xuduudeed, sida ay sheegtay wakaaladda wararka qaranka ee Lubnaan (NNA).
Waxaa sidoo kale jira weeraro halis ah oo ka dhacay meelo kala duwan oo Lubnaan ah, oo uu ku jiro mid ka dhacay tuulo Muslimiin Shiico ah oo ku taal gobolka buuraleyda ah ee ay u badan yihiin Masiixiyiinta, sida ay sheegtay wasaaradda caafimaadka.
Muuqaal ay wakaaladda wararka ee AFP ka heshay deegaanka Deir Billa ee woqooyiga dalkaasi kadib shaqo joojin ay sameeyeen ayaa muujinaya samatabbixiyeyaal iyo dadka deegaanka oo ku qodaya qashin iyagoo gacmaha qaawan ku jira.
Diyaaradaha dagaalka Israa’iil ayaa beegsaday goob suuq ah oo ku taalla magaalada Nabatiyeh ee koonfurta Lubnaan.
Duqa magaalada Kfar Tibnit, oo sida la sheegay shaqo joojin lagu burburiyay masaajid, ayaa muujiyay dareenkiisa ku aaddan inuu lumiyay goob ay bulshadu ku urursanaysay oo qiimo leh. “Waxay ahayd goob muhiim ah oo ay qoysasku ku kulmaan xilliyada gaarka ah,” Fu’aad Yaasiin ayaa u sheegay AFP, isagoo xusay muhiimadda masaajidka oo ugu yaraan 100 sano jir ah.
Wasaaradda caafimaadka ee Lubnaan ayaa xaqiijisay in duqaymo ka dhacay saddex tuulo maalin ka hor ay sababtay dhimashada 15 qof.
Laanqayrta cas ee Lubnaan ayaa sheegtay dhaawacyo fudud oo soo gaadhay shaqaalaha caafimaadka iyo burbur soo gaadhay ambalaasyada magaalada Sirbin ka dib markii duqayn labaad oo cirka ahi ku dhacday guri ay ku baadi goobayeen dhibanayaal.
Israa’iil waxay ku eedaysay in xagjiriintu ay u isticmaalaan kaabayaasha rayidka ee Lubnaan iyo Gaza labadaba ujeeddooyin hawleed, sheegasho ay beeniyeen kooxaha aan soo sheegnay.
Milateriga Israa’iil ayaa tilmaamay in qaybtooda 36-aad ay ku hawlanaayeen “dhaqdhaqaaqyo hawlgaleed oo la beegsaday oo xaddidan” koonfurta Lubnaan oo ka dhan ah Xisbullah.
Diyaaradaha Israa’iil ayaa loo malaynayaa inay bartilmaameedsadeen “Xisbullah, meelaha gantaallada lidka ku ah taangiyada, goobaha lagu kaydiyo hubka, iyo ujeedooyin kale oo argagixiso.”
Goobta, askartu waxay soo sheegeen “in la baabi’iyay daraasiin argagixiso.”
Sida laga soo xigtay NNA, ciidamada Israa’iil waxay “xoojiyeen weerarrada ay ku hayaan” koonfurta Lubnaan, iyagoo fulinaya “duqeymo isdaba joog ah oo cirka ah oo socday saqdii dhexe ilaa subaxnimadii” ee tuulooyinka kala duwan ee xuduudka.
Hezbollah waxa ay sheegtay in ay la gashay ciidamada Israa’iil oo isku dayay in ay “ku soo galaan” tuulo xuduudeed laba dhacdo oo kala duwan, taasoo keentay iska horimaad socday muddo saacad ah.
Ciidamada Israa’iil ayaa beegsaday gobollo ku yaalla gudaha iyo bannaanka goobaha ay ku xooggan yihiin Xisbullah.
Waxay kaloo sheegteen inay duqeeyeen askarta Israel ee ku sugan tuulada Maroun al-Ras.
Taas ka hor, Israa’iil waxay sheegtay in ay qabatay shan gantaal oo dheeraad ah oo laga soo tuuray Lubnaan.
Milateriga ayaa ku dhawaaqay in Hezbollah ay 320 madfac ku soo tuurtay Israa’iil intii lagu jiray usbuuca dhammaadka Yom Kippur, taas oo u dhiganta maalinta ugu fadliga badan taariikhda Yahuudda.
Israa’iil ayaa ku dhawaaqday inay doonayso inay fuliso tillaabooyin lagu ilaalinayo shaqaalaha UNIFIL.
Wasiirka Difaaca Israel Yoav Gallant ayaa u gudbiyay dhigiisa Mareykanka Lloyd Austin in qaranku uu sii wadi doono talaabooyinka lagu yareynayo waxyeelada ka imaan karta ciidamada nabad ilaalinta Qaramada Midoobay ee fadhigoodu yahay koonfurta Lubnaan, sida ay sheegtay wasaarada difaaca.
“Wasiir Gallant wuxuu ku nuuxnuuxsaday… IDF (militeriga Israa’iil) waxay sii wadi doonaan dadaallada ay kaga fogaanayaan inay waxyeello u geystaan ciidamada UNIFIL iyo goobaha nabad ilaalinta,” ayay wasaaraddu tiri ka dib wadahadal dhexmaray labadooda.
Maalmihii la soo dhaafay, ugu yaraan shan ka mid ah ciidamada nabad ilaalinta ayaa ku dhaawacmay iska horimaadyo ay ku lug lahaayeen ciidamada Israel iyo Xisbullah ee koonfurta Lubnaan.
UNIFIL ayaa ku eedaysay millatariga Israa’iil inay “si ula kac ah” u beegsadeen goobahooda.
